Turkiyem
TÜRKİYE'NİN MATEMATİK KONUMU
|
Yönler |
Uç Noktalar |
Enlem ve boylam değerleri |
|
Güney |
Hatay ili Yayladağı ilçesi Beysun (Topraktutan) Köyü |
35° 51Ž |
|
Kuzey |
Sinop ilinde İnce burun |
42° 06Ž |
|
Batı |
Gökçeada'da İnce burun |
25° 40Ž |
|
Doğu |
Türkiye-İran-Azerbaycan sınırlarının kavşak noktası |
44° 48Ž |
TÜRKİYE'NİN KOMŞULARI
|
Komşu Ülke |
Komşu Olduğu Yön |
Sınır Uzunluğu ( km ) |
|
Bulgaristan |
Kuzeybatı |
269 |
|
Yunanistan |
Batı - Kuzeybatı |
203 |
|
Gürcistan |
Kuzeydoğu |
276 |
|
Ermenistan |
Doğu |
325 |
|
Azerbaycan |
Doğu |
18 |
|
İran |
Doğu |
529 |
|
Irak |
Güneydoğu |
378 |
|
Suriye |
Güney |
877 |
TÜRKİYE'NİN ÖZELLİKLERİ
|
Yüzölçümü |
769.604 km² ( Göller hariç ) |
|
Nüfusu ( 2000 yılı ) |
67.803.927 |
|
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² ) |
89 |
|
İl Sayısı |
81 |
|
İlçe Sayısı |
850 |
|
Bucak ve Köy Sayısı |
37.366 |
|
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu |
2.875 |
|
Toplam Kıyı Uzunluğu; |
8.333 |
|
Ege Denizi |
2.805 |
|
Karadeniz |
1.695 |
|
Akdeniz |
1.577 |
|
Marmara Denizi |
1.189 |
|
Adalar Kıyısı |
1.067 |
|
Toplam karayolu uzunluğu |
|
|
Otoyol uzunluğu |
|
|
Toplam demiryolu uzunluğu |
8.671km |
|
Havaalanı sayısı |
52 |
|
Okuma Yazma Bilmeyen; |
7.589.657 |
|
Kadın |
5.732.525 |
|
Erkek |
1.857.132 |
|
Doğu - batı uzunluğu ( km ) |
1650 |
|
Kuzey - güney uzunluğu ( km ) |
650 |
|
En yüksek dağ ( m ) |
Büyük Ağrı |
|
En uzun nehir ( km ) |
Kızılırmak |
|
En büyük ova |
Konya |
|
En çok yağış alan il |
Rize |
|
En az yağış alan il |
Iğdır |
|
En geniş alanlı il |
Konya |
|
En küçük alanlı il |
Yalova |
|
En fazla nüfuslu il |
İstanbul |
|
En az nüfuslu il |
Ardahan |
|
En uzun kıyılara sahip il |
Muğla |
|
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il |
İstanbul |
|
Nüfus yoğunluğu en az olan il |
Tunceli |
|
En yüksekte kurulan il |
Erzurum |
|
En alçakta kurulan il |
Çanakkale |
|
En çok ilçeye sahip il |
İstanbul |
|
En az ilçeye sahip il |
Bayburt |
EN BÜYÜK DAĞLARIMIZ
|
Sırası |
Dağ |
Yükseltisi (metre) |
Yer Aldığı İl |
|
1 |
Büyük Ağrı Dağı |
5.137 |
Ağrı |
|
2 |
Uludoruk Tepesi |
4.135 |
Hakkâri |
|
3 |
Cilo ( Buzul )Dağı |
4.116 |
Hakkâri |
|
4 |
Süphan |
4.058 |
Bitlis |
|
5 |
Kaçkar Tepesi |
3.932 |
Rize |
|
6 |
Küçük Ağrı Dağı |
3.925 |
Ağrı |
|
7 |
Erciyes Dağı |
3.917 |
Kayseri |
|
8 |
Mor Dağ |
3.807 |
Hakkâri |
|
9 |
Demirkazık Dağı |
3.756 |
Adana |
|
10 |
Verçenik Tepesi |
3.711 |
Rize |
EN UZUN AKARSULARIMIZ
|
Sırası |
Akarsu |
Uzunluğu ( km ) |
Ulaştığı Deniz |
|
1 |
Kızılırmak |
1.355 |
Karadeniz |
|
2 |
Fırat |
971 |
Basra Körfezi |
|
3 |
Sakarya |
824 |
Karadeniz |
|
4 |
Büyük Menderes |
584 |
Ege |
|
5 |
Seyhan |
560 |
Akdeniz |
|
6 |
Aras |
548 |
Hazar Denizi |
|
7 |
Dicle |
523 |
Basra Körfezi |
|
8 |
Yeşilırmak |
519 |
Karadeniz |
|
9 |
Ceyhan |
509 |
Akdeniz |
|
10 |
Çoruh |
442 |
Karadeniz |
|
Sırası |
Göl |
Yüzölçümü (km²) |
Yer Aldığı İl |
Denizden Yüksekliği (metre) |
|
1 |
Van |
3.713 |
Van - Bitlis |
1.646 |
|
2 |
Tuz |
1.500 |
Konya- Aksaray-Ankara |
925 |
|
3 |
Beyşehir |
656 |
Isparta- Konya |
1.121 |
|
4 |
Eğirdir |
468 |
Isparta |
916 |
|
5 |
Akşehir |
323 |
Afyonkarahisar-Konya |
958 |
|
6 |
İznik |
298 |
Bursa |
85 |
|
7 |
Burdur |
200 |
Burdur |
854 |
|
8 |
Manyas ( Kuş ) |
166 |
Balıkesir |
15 |
|
9 |
Acıgöl |
153 |
Afyonkarahisar |
836 |
|
10 |
Ulubat |
134 |
Bursa |
EN BÜYÜK ADALARIMIZ
|
Ada |
Bulunduğu il |
Kıyı Uzunluğu (km) |
Yüzölçümü (km²) |
|
Gökçeada (İmroz) |
Çanakkale |
92 |
279,2 |
|
Marmara |
Balıkesir |
72,5 |
117,1 |
|
Bozcaada |
Çanakkale |
34,5 |
36 |
|
Uzun ada |
İzmir |
31 |
25,3 |
|
Alibey (Cunda) |
Balıkesir |
28,5 |
23,3 |
|
Paşa limanı |
Balıkesir |
40,2 |
21,3 |
|
Avşa |
Balıkesir |
27,5 |
20,6 |
|
İmralı |
Bursa |
19,4 |
9,9 |
|
Kara ada |
Muğla |
19,8 |
9 |
|
Kekova |
Antalya |
19 |
5,7 |
|
Sırası |
Baraj Gölü |
Yüzölçümü ( km² ) |
Yer Aldığı İl |
|
1 |
Atatürk |
817 |
Adıyaman-Şanlıurfa |
|
2 |
Keban |
675 |
Elazığ-Tunceli |
|
3 |
Karakaya |
268 |
Malatya |
|
4 |
Hirfanlı |
263 |
Kırşehir |
|
5 |
Altınkaya |
118 |
Samsun |
|
6 |
Sarıyar |
84 |
Ankara |
|
7 |
Seyhan |
68 |
Adana |
|
8 |
Demirköprü |
47 |
Manisa |
|
9 |
Almus |
32 |
Tokat |
|
10 |
Hasan Uğurlu |
23 |
Amasya |
|
Sırası |
İl |
Yüzölçümü ( km² ) |
|
1 |
Konya |
40.813 |
|
2 |
Sivas |
28.567 |
|
3 |
Ankara |
25.402 |
|
4 |
Erzurum |
25.330 |
|
5 |
Van |
22.983 |
|
6 |
Antalya |
20.790 |
|
7 |
Şanlıurfa |
19.336 |
|
8 |
Kayseri |
17.109 |
|
9 |
Mersin |
15.512 |
|
10 |
Diyarbakır |
15.204 |
EN KÜÇÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ
|
Sırası |
İl |
Yüzölçümü ( km² ) |
|
1 |
Yalova |
850 |
|
2 |
Kilis |
1.427 |
|
3 |
Bartın |
2.080 |
|
4 |
Düzce |
2.592 |
|
5 |
Osmaniye |
3.195 |
|
6 |
Iğdır |
3.587 |
|
7 |
Kocaeli |
3.625 |
|
8 |
Bayburt |
3.739 |
|
9 |
Zonguldak |
3.909 |
|
10 |
Rize |
3.921 |
|
Sırası |
İl |
Nüfus ( 2000 yılı ) |
|
1 |
İstanbul |
10.018.735 |
|
2 |
Ankara |
4.007.860 |
|
3 |
İzmir |
3.370.866 |
|
4 |
Konya |
2.192.000 |
|
5 |
Bursa |
2.125.000 |
|
6 |
Adana |
1.849.478 |
|
7 |
Antalya |
1.719.751 |
|
8 |
Mersin |
1.651.400 |
|
9 |
Diyarbakır |
1.382.708 |
|
10 |
Gaziantep |
1.385.249 |
NÜFUSU EN AZ OLAN İLLERİMİZ
|
Sırası |
İl |
Nüfus (il merkezi - 2000 yılı) |
|
1 |
Ardahan |
39.725 |
|
2 |
Bayburt |
41.356 |
|
3 |
Bartın |
48.002 |
|
4 |
Tunceli |
54.476 |
|
5 |
Kilis |
74.985 |
|
6 |
Gümüşhane |
77.570 |
|
7 |
Iğdır |
81.582 |
|
8 |
Artvin |
84.189 |
|
9 |
Yalova |
98.661 |
ÖLÇÜLMÜŞ EN UÇ İKLİM DEĞERLERİ
|
Özellik |
Değer |
Ölçümün Yapıldığı Yer |
Ölçümün Yapıldığı Tarih |
|
En yüksek sıcaklık |
|
Mardin |
14.08.1993 |
|
En düşük sıcaklık |
- |
Çaldıran - Van |
09.01.1990 |
|
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık |
|
İskenderun - Hatay |
1962 |
|
En düşük yıllık ortalama sıcaklık |
|
Sarıkamış - Kars |
1972 |
|
Yıllık en yüksek toplam yağış |
|
Rize |
1931 |
|
Yıllık en düşük toplam yağış |
|
Iğdır |
1970 |
|
Günlük en yüksek yağış |
|
Kemer - Antalya |
11.12.1972 |
|
En yüksek kar kalınlığı |
|
Bitlis |
1954 |
|
En yüksek basınç |
1045 mb |
Ereğli - Zonguldak |
01.01.1973 |
|
En düşük basınç |
745,3 mb |
Yumurtalık - Adana |
21.01.1978 |
|
En yüksek rüzgâr hızı |
|
Tokat |
10.01.1978 |
|
Ürün |
Dünya Sıralamasındaki Yeri |
|
Fındık |
Birinci |
|
İncir |
Birinci |
|
Kayısı |
Birinci |
|
Kiraz |
Birinci |
|
Mercimek |
İkinci |
|
Elma |
Üçüncü |
|
Zeytin |
Dördüncü |
|
Domates |
Üçüncü |
|
Üzüm |
Beşinci |
|
Armut |
Beşinci |
|
Tütün |
Beşinci |
|
Pamuk |
Altıncı |
|
Çay |
Altıncı |
|
Baklagil |
Altıncı |
|
Arpa |
Yedinci |
|
Şeftali |
Yedinci |
|
Koyun |
Onuncu |
|
Buğday |
Sekizinci |
|
Turunçgil |
Onuncu |
COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
|
Özellik |
Bölge |
|
En büyük alanlı |
Doğu Anadolu |
|
En küçük alanlı |
Güneydoğu Anadolu |
|
En yüksek |
Doğu Anadolu |
|
En alçak |
Marmara |
|
En uzun kıyılara sahip |
Ege |
|
En fazla yağış alan |
Karadeniz |
|
En az yağış alan |
İç Anadolu |
|
Yaz mevsiminde en sıcak |
Güneydoğu Anadolu |
|
Kış mevsiminde en ılık |
Akdeniz |
|
En soğuk |
Doğu Anadolu |
|
Orman bakımından en zengin |
Karadeniz |
|
Orman bakımından en fakir |
Güneydoğu Anadolu |
|
Güneşlenme süresi en uzun |
Güneydoğu Anadolu |
|
Güneşlenme süresi en kısa |
Karadeniz |
|
Nüfusu en fazla |
Marmara |
|
Nüfusu en az |
Doğu Anadolu |
|
Enerji tüketimi en fazla |
Marmara |
|
Heyelan en çok görülen |
Karadeniz |
|
Volkanizmanın en etkin olduğu |
Doğu Anadolu |
|
Seracılığın en yaygın |
Akdeniz |
|
İklim çeşitliliği en fazla |
Marmara |
|
Yeraltı kaynakları en zengin |
Doğu Anadolu |
|
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek |
Doğu Anadolu |
|
Turizm gelirleri en fazla |
Marmara |
|
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan |
Akdeniz |
|
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan |
Doğu Anadolu |
|
Yüzey şekilleri en sade |
Güneydoğu Anadolu |
|
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı |
Ege |
|
Nadas toprakları en fazla |
İç Anadolu |
|
Nadas toprakları en az |
Karadeniz |
|
En çok göç alan |
Marmara |
|
En çok göç veren |
Karadeniz |
|
İl sayısı en fazla |
Karadeniz (18) |
|
İl sayısı en az |
Güneydoğu Anadolu (7) |
İLLERİMİZİN İSİMLERİNİN KAYNAKLARI
ADAPAZARI
Bu ilimize Adapazarlılar kasaca Ada der. Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır. "Pazar sözüne gelince: Burası on yedinci yüzyılda yörenin Pazar yeriydi. İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün "Ada" ve "Pazar" sözcüklerinin birleşmesinden oluştu. Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidir.
AFYONKARAHİSAR
Afyon türkülerinde sık sık "Hisar" sözcüğü geçer. "Hisarın bedenleri çevirin gidenleri" Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir. Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler. "Hisar" kuşatma anlamına gelir. Acılarla elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular. On altıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirilmeye başlayınca, Karahisar"ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar" adını aldı.
ANTAKYA
MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakya"yı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi. Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldı.
ANKARA
İslam kaynaklarında Ankara"nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine göre Ankara sözü Farsça "Üzüm" anlamına gelen Engür'den, ya da Yunanca'da Koruk anlamına gelen "Aguirada"dan türemiştir. Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "Eğmek" anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; "Kıvrıntı",, anlamına gelen Ankaba'dan veya Latince'den çengel anlamına gelen uncus"dan türediği ileri sürülmektedir. Frig dilinde Ank "engebeli, karışık arazi anlamına gelir." Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır.
ANTALYA
MÖ ll.ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu. Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü.
ARTVİN
İskitler tarafından kuruldu. Artvin sözü İskitçe'dir.
AYDIN
İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu. Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey"den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir.
AMASYA
Amasya şehrini tarihçi Strabon"a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen "Amasesia" ismini verdi.
AKSARAY
Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük ve beyaz bir saray yaptırdı. Şelir "Aksaray" adını işte bu beyaz saraydan aldı.
AĞRI
İsmi sınırları içindeki "Ararat" dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınına uğradı. (Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canlılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hıristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı.
BALIKESİR
Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleokastio"dan türediği sanılmaktadır. Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir. Çünkü Kesir Arapça’da çok anlamına gelmektedir.
BAYBURT
Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı "Paypert" ya da "Pepert" idi. Bayburt adı buradan gelmektedir.
BİLECİK
Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman Bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi.
BİNGÖL
Buradaki birçok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi.
BİTLİS
Kimi tarihçilere göre, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden türemiştir. Kimilerine göre de Büyük İskender"in komutanı "Lis" ya da "Badlis" burada bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş.
BOLU
Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi. Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler. Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu.
BURDUR
Eski adı Askaniya"dır. İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır.
BURSA
Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir. Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias"ın adı verildi. (MÖ:ll.yüzyıl)
ÇORUM
Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır.
ÇANKIRI
İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra kalesinden alan Çankırı"ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu.
ÇANAKKALE
Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz"daki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur. Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır. Bugünkü ismini buradan alır.
DENİZLİ
Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. İl eski Türkçe'de ülke, memleket anlamına gelir. Yani deniz memleketi denilir.Bir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili"dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadır.
DİYARBAKIR
Bakır ülkesi anlamına gelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir"dir. Bekir"in memleketi anlamına gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va"il adlı Arap göçebe boyunun buraya yerleşmiş olmasından kaynaklanır. Diyarbakır'ın eski adı Amid veya Amed"dir. Gelen veya bizim anlamına gelir. Dede Korkut kitabında Amid'e Hamid'de denilmiştir.
ESKİŞEHİR
Eski adı (dorlion) Doylaion"dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona "Bizim eski Şehrimiz" anlamına gelen Eski Şehir adını verdi.
ERZURUM
Ardı Rum kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demektir. Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı demektir. Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır.
ERZİNCAN
Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye halk tarafından söylenir. Buranın eski adı Eriza'dır.
ELAZIĞ
1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz"in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi. Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ"a çevrildi.
EDİRNE
Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir "Hadrianopolis" adını alır. Hadrianus'un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değişimlere uğrayarak Edirne halini aldı.
GÜMÜŞHANE
Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir.
GAZİANTEP
Şehrin eski adı Ayıntab'dır. Kelime anlamı, pınarın gözü demektir. Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir. Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921"de çıkartılan bir yasayla Gazi unvanı verildi.
İZMİR
Şehrin asıl adı "Smyrna"dır. İzmir kelimesi Smyrna'nın halk arasındaki kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras"ın kızı Smyra'dan alır ve tanrıça Artemis İzmirlidir. Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar'dır. (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir. )
İSTANBUL
MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir. Roma imparatoru Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla "Antion" olarak anıldı. Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi. Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi. Araplar "Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu "Stin-Polis" şehrinden türetildi. Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol" adını verdiler. Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.
KÜTAHYA
Frigler buraya "Katyasiyum veya Katiation" adını vermişlerdir. Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir.
KONYA
İsa'dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St. Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu nedenle Hıristiyanlar ona, "İsa"nın tasviri" anlamına gelen "ikonyum" adını verdiler. Abbasiler burayı alınca "Kuniye"ye" çevirdiler. Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi.
KOCAELİ
Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli denilmiştir.
KIRŞEHİR
Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur.
KAYSERİ
Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler. Yani İmparator şehri anlamına gelir. Daha sonra Kayseri olarak halk arasında yayıldı.
KASTAMONU
Şehrin eski adı "Tumana"dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti. İşte Kastamonu Gas ve Tuman"ın birleşmesinden meydana gelmiştir.
KARS
MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre Kars adı verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelir.
KAHRAMANMARAŞ
Asıl adı Markasi'dir. Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir. Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis tarafından ll Şubat 1922"de kahraman unvanı verildi.
KARAMAN
İlk ismi Laranda'dır. Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi. Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı verildi.
MUŞ
Bir rivayete göre Süryanice'deki suyu bol anlamına Glene Muşa'dan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu "Muşet"den gelmiştir
MUĞLA
Eski adı "Mobolla"dır. Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir.
MARDİN
Mardin adı Süryanice'de Marde'den geldiği rivayet edilir. Romalılar "Maride" Araplar ise "Mardin" adını vermişlerdir. Diğer bir rivayet göre ise Kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelimesinden geldiği söylenmiştir.
MANİSA
Yunanca Magnesya'dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler.
MALATYA
Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur. Halk tarafından Malatya olarak değişmiştir.
NEVŞEHİR
On sekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı "Muşkara" idi. Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi.
NİĞDE
İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini vermişler. Arap kaynakları şehre "Nekide veya Nikde" demişlerdir. Halk ise şehre Niğde adını vermiştir.
ORDU
Eski adı "Kotyora"dır. Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştır.
RİZE
Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır.
SİİRT
Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir. Diğer bir rivayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidir.
SİVAS
Adının nereden geldiği konusunda her hangi bir kayda rastlanmamıştır.
SAMSUN
Eski adı "Amisos"dur. Samsun ismi bu kelimenin halk arasından değiştirilmesidir.
SAKARYA
Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır.
TUNCELİ
Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı verilmiştir. Yani tunç ülkesi demektir.
TRABZON
"Trapezus" sözcüğünden gelir. Anlamı dörtköşe"dir.
TOKAT
Eski adı "Komana Pontika"idi. Tokat adının Pontika adının halk arasından değişmiş şeklidir.
TEKİRDAĞ
Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır.
URFA
Eski adı "Orhoe veya Orhai"dir. Dah sonra Araplar tarafından "R"ya çevrilmiştir. Bir diğer rivayete göre ise Kürtçeden gelmekte olup R yani güneş demektir. Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kuruldu.
UŞAK
Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir. Bazı rivayetlere göre ise uşak (ayınla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştir.
VAN
Van"ı Asur kraliçesi Semiramis kurdu. Bundan dolayı şehre "Şahmirankent" adı verildi. Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildi.
YOZGAT
Yozgat isminin kaynağına ilişkin değişik söylentiler vardır. Yozgat sürü veya otlak kent anlamına gelir. Bozok yaylası eskiden beri hayvancılığın gelişmesinde önemli yer tutmuştur. Yozkent, sürüleri bol olan şehir anlamına gelmektedir. Daha sonra bu ismin Yozgat olarak değişikliğe uğradığı ileri sürülmektedir. Yozgat adı yabancı tarih kitaplarında “uskat, juskat, yougat, yüz-kat, yozhourt” şeklinde geçer. Bir söylentiye göre; Yozgat sözcüğünün aslı “yüzü yoz” (koyun sürüsü memleketi) olduğundan “yozkent” veya rakımın yüksek oluşundan dolayı da “yüz-kat”tır. Cumhuriyet döneminde TBMM birinci dönem milletvekillerinden Süleyman Sırrı İçöz’ün 4 Kasım 1922 tarihli teklifi üzerine Bozok ismi kaldırılarak 1923 senesinde itibaren ilin adı Yozgat olmuştur.
İLLERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
|
Özellik |
İl |
Değer |
|
En büyük alanlı |
Konya |
40.813 km² |
|
En küçük alanlı |
Yalova |
850 km² |
|
En fazla ilçeye sahip |
İstanbul |
32 |
|
En az ilçeye sahip |
Bayburt |
2 |
|
En yüksekte kurulan |
Erzurum |
|
|
En kuzeyde yer alan |
Sinop |
42° kuzey enlemi |
|
En güneyde yer alan |
Hatay |
36° kuzey enlemi |
|
En batıda yer alan |
Çanakkale |
26° doğu boylamı |
|
En doğuda yer alan |
Iğdır |
45° doğu boylamı |
|
En sıcak |
Antalya - Adana |
|
|
En soğuk |
Kars |
|
|
En fazla yağış alan |
Rize |
|
|
En az yağış alan |
Iğdır |
|
|
Nüfus yoğunluğu en yüksek |
İstanbul |
1.928 kişi / km² |
|
Nüfus yoğunluğu en düşük |
Tunceli |
12 kişi / km² |
|
En uzun kıyılara sahip |
Muğla |
|
|
Don olayı en fazla görülen |
Kars |
179 gün |
|
Don olayı en az görülen |
Antalya |
1,8 gün |
|
Güneşlenme süresi en kısa |
Rize |
04,14 ( saat ) |
|
Güneşlenme süresi en uzun |
Şanlıurfa |
08,29 ( saat ) |
İLLERİMİZ NELERİ İLE ÜNLÜ
ADANA
Pamuk (Beyaz altın), Adana Kebabı, Şalgam, Çukurova, Anavarza Kalesi, Misis Antik Kenti, Tekir Yaylası, Yaşar Kemal, Sakıp Sabancı
ADIYAMAN
Nemrut Dağı, Besni Üzümü, Pirin-Gümüşkaya Mağaraları, Kâhta Çayı
AĞRI
Ağrı Dağı, İshak Paşa Sarayı, Balık Gölü, Göktaşı Çukuru, Gürbulak Sınır Kapısı, Günbuldu Mağaraları
AFYON
Haşhaş, Kaymak, Afyon Sucuğu, Afyon Mermeri, Çağlayan Mesire Yeri, İscehisar Kayalıkları, Bayat Kilimleri, Hüdai, Gazlıgöl, Dinar ve Sandıklı Kaplıcaları
AKSARAY
Ihlara Vadisi, Eğri Minare, Yılanlı Kilise, Sultanhanı ve Ağzıkarahan Kervansarayları, Acemhöyük, Manastır Vadisi, Antik Nora Şehri
AMASYA
Amasya Elması, Borabay Gölü, Amasya Kalesi, Kral Kaya Mezarları, Ahşap Amasya Evleri, Darüşşifa ( Akıl hastalarının müzik ve su sesiyle tedavi edildiği ilk yer ), Şehzadeler Şehri
ANKARA
Ankara Kalesi, Anıtkabir, Tiftik Keçisi (Ankara Keçisi), Hacı Bayram Veli Türbesi, August Tapınağı, Roma Hamamı, Gordion (Frigyanın Başkenti), Atakule, Karum İş Merkezi, Kızılcahamam-Ayaş Kaplıcaları, Beypazarı Evleri
ANTALYA
Düden-Kurşunlu- Manavgat Şelaleleri, Dim-Damlataş-Karain Mağaraları, Olimpos-Beydağ ları-Köprülü Kanyon Milli Parkları, Konyaaltı-Lara- Patara Plajları, Turunçgil ve Seracılık Üretimi ile Alanya, Side, Manavgat, Kemer, Kalkan, Kaş Gibi Turizm Merkezleri, Tarihi Kaleiçi Evleri, Altın Portakal Film Yarışması, Kesme Çiçek Üretimi, Aspendos, Perge, Fhaselis, Termessos, Olympos Antik Kentleri
ARDAHAN
Kaşar Peyniri, Çıldır Gölü
ARTVİN
Boğa Güreşleri, Barhal Kilisesi, Sarp Sınır Kapısı, Çoruh Nehri, Karagöl- Sahara ve Hatilla Vadisi Milli Parkları
AYDIN
Deve Güreşleri, Büyük Menderes Nehri, Afrodisias-Milet- Didim-Priene Antik Kentleri ile Kuşadası, Aydın İnciri, Dilek Yarımadası Milli Parkı
BALIKESİR
Susurluk Ayranı ve Tostu, Manyas Gölü ve Manyas Yoğurdu, Ayvalık ve Edremit Zeytini, Kaz Dağları Milli Parkı, Bor mineralleri, Gönen-Manyas- Burhaniye Kaplıcaları, Kaz Dağları Sarıkız Şenlikleri, Şahin Deresi Kanyonu, Sütüven Şelalesi, Ayvalık-Altınoluk- Akçay-Ören Turizm Merkezleri, Hasanboğuldu, Tahtakuşlar Etnografya Müzesi, Balıkesir Kolonyası
BARTIN
Amasra Kalesi, İnkum Plajı, Bartın Çayı
BATMAN
Hasankeyf Türbesi ve Kalesi, Petrol Rafinerisi
BAYBURT
Bayburt Kalesi, Şehit Osman Türbesi, Aydıntepe Yeraltı Şehri, Sırakayalar Şelalesi
BOLU
Yedi Göller, Abant, Gölcük, Sünnet Gölleri, Mudurnu ve Göynük'ün Tarihi Ahşap Evleri, Kartalkaya Kış Sporları Merkezi, Mengen'in Aşçıları, Akkaya Travertenleri, Seben Kaya Evleri, Seben Elması, Aladağ Yaylaları, Mudurnu’nun Sarot ve Babas Kaplıcaları
BURDUR
Sagalassos Antik Kenti, İnsuyu Mağarası, Burdur ve Salda Gölleri
BURSA
Yeşil Türbe, Ulu Cami, Kozahan, İznik Çinileri, Cumalıkızık Köyü ve Evleri, Uludağ Milli Parkı, Kestane Şekeri, Şeftali, Bıçak, Havlu, Gemlik ve Mudanya nın Zeytini, İnegöl Köftesi, Çekirge-Oylat Kaplıcaları, İskender Kebabı, İnkaya Çınarı, Mihaliç Peyniri, İznik Gölü, Emsali zor bulunan IRGANDI köprü, Osman Gazi ve Orhan Gazi Türbesi, Emirsultan türbesi, Molla Gürani Türbesi, Molla Fenari Türbesi, Karagöz ve Hacivat, Üftade Türbesi, Hisar ve Orta Pazar mahallelerindeki surlar ve Osmanlının Bursa ya ilk girdiği Kapı (Saltanat Kapı Yeni Yapılan Değil),Emsali zor bulunan IRGANDI köprü
BİLECİK
Şeyh Edebali ve Ertuğrul Gazi Türbeleri, Saat Kulesi, Türk Büyükleri Platformu, Osmanlının Kuruluş Yeri Söğüt İlçesi, Mermer Üretimi ve Bozöyük Seramiği
BİNGÖL
Kös Kaplıcası, Soğuksu Mesiresi, Buzul Gölleri, Kiğı Kalesi, Yüzen Ada (Turnalar Gölü), Kartal (Karakuş) Halkoyunu
BİTLİS
Nemrut Dağı, Nemrut Krater Gölü, Ahlat Kümbetleri, Tütün Üretimi, Süphan Dağı, Adilcevaz Kalesi, İhlasiye Medresesi, El-Aman Kervansarayı, Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Beş Minare ( Şerefiye, Kalealtı, Ulu, Meydan ve Gökmeydan Camileri )
ÇANAKKALE
Gökçeada ve Bozcaada, Truva ve Assos Antik Kentleri, Gelibolu Şehitler Milli Parkı, Adatepe ve Çetmi (Yeşilyurt ) Köyleri, Dardanel Balık Konservesi, Domates ve Seramik Üretimi, Höşmerim ( peynir tatlısı )
ÇANKIRI
Çankırı Kalesi, Taşmescit, Bülbül Pınarı Dinlenme Yeri, Kayatuzu Üretimi
ÇORUM
Yazılıkaya, Hattusaş, Alacahöyük Ören Yeri, Çorum Leblebisi ve Saat Kulesi
DENİZLİ
Pamukkale Travertenleri, Hierapolis Antik Kenti, Buldan Bezi, Havlu ve Bornoz Üretimi, Güney Şelalesi, Karahayıt Kaplıcaları, Kızıldere Jeotermal Kaynağı, Denizli Horozu
DİYARBAKIR
Diyarbakır Karpuzu, Malabadi Köprüsü, Diyarbakır Surları, Ergani Bakırı, Behrampaşa Camii, Delilo Halkoyunu, Deliller Hanı, Diyarbakır Sokakları, (Küçeler) Hilar Kayalıkları, Çermik Kaplıcası, Meryem Ana Kilisesi, Sarı Saltık Türbesi
DÜZCE
Samandere, Güzeldere, Aydınpınar, Sarıyayla, Saklıkent ve Aktaş Şelaleleri, Fakı llı, Sarıkaya ve Aksu Mağaraları, Akçakoca Turizm Merkezi, Efteni Gölü ve Kaplıcası, Konuralp Müzesi, Sakarca, Topuk, Kardüz, Odayeri , Torkul Yaylaları
EDİRNE
Selimiye Camii, Rüstempaşa Kervansarayı, Kırkpınar Yağlı Güreşleri, Ayçiçeği-Pirinç ve Beyaz Peynir Üretimi, Uzunköprü.
ELAZIĞ
Harput Kalesi ve Şehri, Keban Baraj Gölü, Hazar Gölü, Buzluk Mağarası, Çaydaçıra Halkoyunu, Ağın Kaplıcası, Hazarbaba Kayak Merkezi, Arap Baba Türbesi
ERZURUM
Palandöken Kayak Merkezi, Çifte Minareli Medrese, Tortum Şelalesi, Oltu Taşı, Aziziye Tabyaları, Üç Kümbetler, Çağ Kebabı, Tepsi Minare ( Saat Kulesi ), Erzurum Kalesi, Rüstem Paşa Bedesteni, Erzurum Kongresi Binası, Çobandede Köprüsü, Narman Peribacaları
ERZİNCAN
Girlevik Şelalesi, Ekşisu Kaplıcası, Tulum Peyniri, Bakır İşlemeciliği, Aygır Gölü, Buz Mağaraları, Eğinin ( Kemaliye ) folklörü
ESKİŞEHİR
Lületaşı, Porsuk Çayı, Midas Tapınağı, Anadolu Üniversitesi, Yunus Emre Türbesi, Tarihi Odun Pazarı Evleri, Yazılıkaya Frig Vadisi ( Midas Kenti ), Uyuz, Çifteler ve Yarıkçı Hamamları, Çatacık Ormanları ve Mesire Yeri, Eti Bisküvileri, İnönü Planör Kampı, Sivrihisar Ermeni Kilisesi
GAZİANTEP
Antepfıstığı, Antep Baklavası, Zeugma-Karkamış -Yesemek Antik Kentleri, İplik Sanayi, Karpuzatan ve Dülükbaba Mesire Yerleri, Antep Mutfağı
GÜMÜŞHANE
Tomara ve Torul Şelaleleri, Satara Antik Kenti, Kuşburnu Çayı ve Marmelâdı, İmera Manastırı ve Gümüşhane Evleri
GİRESUN
Giresun Kalesi, Fındık Üretimi, Hayırsız Ada, Şebinkarahisar Kalesi, Kümbet, Bektaş, Gölyanı, Kulakkaya ve Sisdağı Yaylaları, Aksu Şenlikleri, Pınarlar Şelalesi Aygır Gölü, Giresun Kalesi, Gedikkaya
HAKKÂRİ
Cilo ve Sat Dağları, Buzul Gölleri, Zap Suyu, Ters Lale ( Ağlayan Lale ), Şemdinli Balı, Sümbül Dağı, Hakkâri Kilimleri
HATAY
Antakya Mozaik Müzesi, Harbiye Mesire Yeri, Arsuz Plajları, İskenderun Demir-Çelik Fabrikaları, Soğukoluk Mesire Yeri, Künefe Tatlısı, Sen Piyer Kilisesi, Erzin Kaplıcaları
IĞDIR
Pamuk Üretimi
ISPARTA
Kovada Gölü Milli Parkı, Isparta Gülü, El Dokuması Isparta Halıları, Eğirdir ve Gölcük Gölleri, Isparta Elması, Yazılı Kanyon Milli Parkı, Pınargözü Mağarası, Davraz Dağı Kayak Merkezi
KAHRAMANMARAŞ
Maraş Dondurması, Döngel Mağaraları, Afşin-Elbistan Termik Santrali, Maraş Kalesi, Tarhana, Sütçü İmamı
KARABÜK
Safranbolu Evleri, Safranbolu Lokumu, Demir-Çelik Fabrikası
KARAMAN
Hatuniye Medresesi, Yerköprü Şelalesi, Karaman Koyunu, Türkiyenin Bisküvi Üretim Merkezi, Karaman Elması
KARS
Kars Kalesi, Ani Harabeleri, Sarıkamış Kayak Merkezi, Kaşar Peyniri
KASTAMONU
Cehennem Deresi Kanyonu, Ilgarini Mağarası, Tosya Pirinci, Taşköprü Sarımsağı, Ilgaz Dağı Milli Parkı, Kır Pidesi, Kürenin bakırı
KAYSERİ
Erciyes Dağı Kayak Merkezi, Kayseri Pastırması, Bünyan Halısı, Sultansazlığı Kuş Cenneti, Kapuzbaşı Şelaleleri, Gesi Bağları, Talas Kenti, Gevher Nesibe Tıp Merkezi
KIRIKKALE
Silah Fabrikaları, Petrol Rafinerisi
KIRKLARELİ
Dupnisa Mağarası, Alpullu Şeker Fabrikası, Hamitabat Doğalgaz Santrali, Dereköy-İğneada- Kıyıköy-Kastro gibi Sayfiye Yerleri
KIRŞEHİR
Ahi Evran Türbesi, Hirfanlı Baraj Gölü, Seyfe Gölü, Petlas Lastik Fabrikası, Cacabey Medresesi, Mucur Yeraltı Şehri
KOCAELİ (İZMİT)
Pişmaniye, Değirmendere Fındığı, Hannibal'ın Mezarı, Petrokimya ve Otomotiv Sanayi, Osman Hamdi Bey Müzesi, Eski Hisar Kalesi, Saat Kulesi, Hereke Halısı, Kandıra Yoğurdu, Abdülazizin Av Köşkü, Kaiser Wilhelm Köşkü, Ballıkayalar Vadisi ve Beşkayalar Tabiat Parkları, Darıca Kuş Cenneti, Maşukiye, Kartepe ve Kuzu Yaylası, Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, Yarı mca Kirazı
KONYA
Mevlana Türbesi, Alâeddin Tepesi ve Camii, Karatay Medresesi, Çatalhöyük Antik Kenti, Akşehir Nasrettin Hoca Şenlikleri, Balatini Mağarası, Ilgın Kaplıcaları
KİLİS
Kilis Yorganları
KÜTAHYA
Porselen ve Çini İmalatı, Başkomutanlık Milli Parkı, Kütahya Kalesi, Aizanoi Antik Kenti, Tunçbilek-Seyitö mer Linyitleri, Tavşanlı Leblebisi, Simav ve Gördes Halıları
MALATYA
Malatya Kayısısı, Günpınar Şelalesi, Pınarbaşı Mesire Yeri, Aslantepe Antik Kenti, Karakaya Barajı, Somuncu Baba Camii ve Balık Gölü, Sürgü (Takaz) Mesire Yeri, Arapgir Meydan Köprüsü, Battalgazi Kervansarayı, Sultansuyu Harası, Darende Kudret Hamamı
MANİSA
Sard Antik Kenti, Mesir Macunu, Spil Dağı Milli Parkı, Üzüm ve Tütün Üretimi, Soma'nın Linyiti, Ağlayan Kaya ( Nyobe ) Muradiye ve Ulu Cami Külliyeleri, Vestel Fabrikaları
MARDİN
Deyrul-Zafaran Manastırı, Mardin Kalesi, Taş Evleri, Telkari Gümüş İşlemeciliği, Dara Harabeleri ve Zinciriye Medresesi
MERSİN ( İÇEL )
Kız Kalesi, Cennet ve Cehennem Obrukları, Silifke Yoğurdu, Anamur Muzu, Turunçgil ve Seracılık Üretimi, Göksu Nehri, Sertavul Geçidi, Tarsus Şelalesi, Çamlıyayla ( Namrun )
MUĞLA
Bodrum, Marmaris, Datça, Fethiye, Dalyan, Göcek Gibi Turizm Merkezleri, Kelebekler Vadisi, Bodrum Kalesi, Beyaz Bodrum Evleri, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi, Saklıkent Kanyonu, Ölü Deniz, Çamur Banyosu, İztuzu Plajı, Sedir Adası, Knidos-Letoon-Kaunos-Labranda-Keramos Antik Kentleri, Milas Halıları, Halikarnas Balıkçısı, Marmaris Çam Balı, Sığla Ağacı ve Yağı
MUŞ
Muş Ovası, Malazgirt Anıtı, Gaz Gölü
NEVŞEHİR
Peribacaları, Derin Kuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Hacı Bektaşi Veli Türbesi, Üzüm Bağları ve Şarabı, Patates Üretimi, Testi Kebabı, Avanos'un Çanak Çömlek İşçiliği, Göreme Açık Hava Müzesi, Kozaklı Kaplıcaları, Ortahisar ve Uçhisar Kaya Oyması Kaleleri, Tarihi Mustafapaşa Evleri, Zelve
NİĞDE
Saat Kulesi, Aladağlar, Bolkar Dağları, Türkiye'nin Elma ve Patates Deposu, Kuşkayası Mezarlığı, Çiftehan Kaplıcaları
ORDU
Türkiye'nin Fındık ve Bal Deposu, Boz Tepe, Çamlık Mesire Yeri, Yason Burnu ve Kilisesi, Keyfalan Yaylası
OSMANİYE
Toprakkale Kalesi, Hemite Kalesi, Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi, Karaçay ve Şarlak Şelaleleri, Zorkun Yaylası, Haruniye Kaplıcası, Yerfıstığı Üretimi
RİZE
Çay Bahçeleri, Kaçkar Dağları, Ayder ve Çamlıhemşin Yaylaları, Anzer Balı, Zilkale ve Buzul Gölleri, Elevit Şelalesi, Palovit Yaylası, Fırtına Deresi Vadisi, Rize Kalesi, Rize Bezi
SAKARYA
Sapanca ve Poyrazlar Gölleri, Akyazı Kuzuluk Kaplıcaları, Sakarya Nehri, Patates ve Soğan Üretimi
SAMSUN
Tütün Üretimi, Çarşamba ve Bafra Delta Ovaları, Havza ve Lâdik Kaplıcaları, Atatürk Anıtı, Bafra Pidesi, Vezirköprü İlçesinin Semaveri
SİNOP
Sinop Kalesi, Boyabat Pirinci, İnceburun (Türkiye'nin En Kuzey Noktası), Ayancık Kerestesi, Erfelek Tatlıca Şelaleleri, İnaltı Mağarası, Akgöl, Sinop Hapishanesi, Keten Üretimi
SİVAS
Buruciye Medresesi, Gök Medrese, Kangal Çoban Köpeği, Kangal Balıklı Kaplıcası, Divriği'nin Demiri, Pir Sultan Abdal ve Aşık Veysel, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifa, Çifte Minareli Medrese, Sızır Şelalesi (Gemerek),Tödürge Gölü (Zara)
SİİRT
Veysel Karanî Türbesi, Büryan Kebabı, Perde Pilavı, Saat Kulesi, Siirt Yünlü Battaniyeleri, Derzin Kalesi, Billoris Kaplıcası, Jirkan Kilimi
ŞANLIURFA
Urfa Kalesi, Urfa Sıra Geceleri, Halil-ül Rahman Gölü ( Balıklı Göl ), Harran Harabeleri, Ceylanpınar Üretme Çiftliği, Çiğ Köftesi, Kelaynak Kuşları, Halfeti Evleri, Pamuk Üretimi, Hz.Eyüp Mağarası, Şuayip Şehri ve Mağarası
ŞIRNAK
Cudi Dağı, Kasrik Boğazı, Habur Sınır Kapısı, Mem-u Zin Türbesi
TEKİRDAĞ
Şarköy Üzümü ve Şarabı, Tekirdağ Rakısı, Ayçiçeği, Tekirdağ Köftesi, Rakoçzi Müzesi, Rüstempaşa Camii
TOKAT
Tütün Üretimi, Niksar Ayvaz Suyu, Almus Baraj Gölü, Ballıca Mağarası, Topçam Yaylası, Zinav Gölü, Gök Medrese, Tokat Çemeni, Sulu Saray (Sebastapolis) Tokat Kebabı, Yazma Üretimi
TRABZON
Sümela Manastırı, Atatürk Köşkü, Uzungöl, Zağanos Köprüsü, Hamsiköy Sütlacı, Kadırga Yaylası, Trabzon Bileziği, Akçaabat Köftesi, Boztepe, Beton Helva ve Vakfıkebir Odun Ekmeği, Ayasofya Müzesi, Horon, Kisarna ( Bengisu ) Madensuyu, Sultan Murat Yaylası, Kızlar Manastırı, Trabzonspor
TUNCELİ
Munzur Vadisi Milli Parkı, Düzgün Baba Dağı, Bağın Ilıcası, Munzur Gözeleri, Tek dişli Munzur Sarımsağı
UŞAK
Deri, Kilim ve Battaniye Sanayii, Şeker Fabrikası (Türkiye'deki İlk Şeker Fabrikası), Akse Çamlığı, Hamam Boğazı Şifalı Suları
VAN
Van Kedisi, Akdamar Adası, Van Gölü, Hoşap Kalesi, Muradiye ve Bendimahi Şelaleleri
YALOVA
Termal Kaplıcaları, Armutlu Kapıcaları, Atatürk Köşkü Müzesi
YOZGAT
Saat Kulesi, Yozgat Çamlığı Ulusal Parkı, Kerkenez Harabeleri (Keykavus Kalesi), Akdağ Ormanları, Arabaşı, Testi ve Tandır Kebabı, Madımak, Çeşka Kalesi, Türkiye’nin İlk Dünyanın 3. Milli Parkı Çamlık
İSTANBUL
Topkapı Sarayı, Sultanahmet ve Süleymaniye Camileri, Yerebatan Sarnıcı, Kapalıçarşı, Mısırçarşısı, İstiklal Caddesi, Dolmabahçe ve Çırağan Sarayları, Yıldız-Gülhane - Emirgan Parkları, Çamlıca Tepesi, Prens Adaları, Rumeli Hisarı, Haliç Piyerloti, Kız Kulesi, İstanbul Boğazı, Minyatürk, İstanbul Surları, Galata Kulesi, Sultanahmet Meydanı, Aya İrini Müzesi, Eyüp Sultan Camii, Boğaz Köprüleri, Bozdoğan Kemeri, Fener Rum Patrikhanesi
İZMİR
İzmir Saat Kulesi, Kadife Kale, Meryem Ana Evi, Kültürpark, Efes-Bergama Antik Kentleri, Balçova Kaplıcaları, Kemeraltı Çarşısı, Çamaltı Tuzlası ve Kuş Cenneti, Çeşme Kalesi, Kordon Boyu, Asansör, Kızlar Ağası Hanı, Birgi Çakırağa Konağı, İzmir Köfte, Lokma ve Kemalpaşa Tatlıları, Foça, Çeşme, Seferihisar, Selçuk, Alaçatı Turizm Merkezleri
ZONGULDAK
Taşkömürü (Karaelmas), Cehennemağzı, Gökgöl ve İnağzı Mağaraları
BAZI ÖZELLİKLERDE ÜLKEMİZİN DÜNYA SIRALAMASINDAKİ YERİ
|
Özellik |
Dünya sıralamasındaki yeri |
|
Nüfus sayısında |
17 |
|
Nüfus yoğunluğunda |
80 |
|
Yüzölçümünün büyüklüğünde |
36 |
|
Kentli nüfus oranında |
13 |
|
Ekonomik büyümede |
16 |
|
Kişi başına düşen milli gelirde |
21 |
|
Bor ve krom üretiminde |
1 |
|
Altın ve toryum üretiminde |
2 |
|
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde |
7 |
|
Fındık, incir ve kiraz üretiminde |
1 |
|
Çelik üretiminde |
9 |
|
Çimento üretiminde |
2 |
|
Kömür üretiminde |
15 |
|
İlaç üretiminde |
18 |
|
Koyun, keçi sütü üretiminde |
1 |
|
Dışsatımda ( ihracatta ) |
30 |
|
Dışalımda (ithalatta ) |
22 |
|
Tekstil ihracatında |
3 |
|
Çimento ihracatında |
2 |
|
Mermer ihracatında |
8 |
|
Orman tahribatında |
2 |
|
En çok tatil yapılan ülkeler arasında |
3 |
|
Telefonla çok konuşmada |
6 |
|
Televizyon izlemede |
2 |
TÜRKİYE'NİN İLKLERİ
· İlk hava şehidimiz Fethi Bey'dir.
· İlk Türk uçağı Mavi Işık'tır(Kayseri/1979)
· Dünyanın ilk ve tek cellât mezarı İstanbul Eyüp'te yer alır.
· Nargile Osmanlı'ya ilk olarak Yavuz Sultan Selim zamanında Hindistan'dan getirildi.
· Yerleşim yerine yapılan ilk baraj Denizli Gökpınar Barajı'dır.
· Türkiye'de ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı.
· TBMM'nin ilk başkanı Fethi Okyar'dır.
· İlk başbakanımız İsmet İnönü'dür.
· İngilizce ile eğitime başlayan ilk Türk Okulu Ankara TED Koleji'dir.(1954)
· Türkiye'de özürlülere yönelik ilk otel Antalya'da hizmete girmiştir
· Türkiye'nin ilk özel hayvanat bahçesi Boğaziçi Hayvanat Bahçesi'dir.(İzmit-Darıca)
· Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk anayasası 1924 anayasasıdır.
· Türkiye'nin en çok otel bulunan yeri Eminönü'dür.
· Türkiye'nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol'dur.
· İlk şah tuğrası Yavuz Sultan Selim'in tuğrasında görülmeye başlanmıştır.
· İlk Türkçe ezan İstanbul Fatih Camii'nde okundu.
· Türkiye'nin ilk televizyon yayını İstanbul'dan yapıldı.
· Cumhuriyet döneminde kurulan ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'dır.
· Türkiye'de ilk politika okulu Nazif Ülken tarafından kurulmuştur.
· Ramazan çadırı ilk kez 1995 yılında Üsküdar Belediyesi tarafından kuruldu.
· Türkiye'deki ilk mali kurum Emniyet Sandığı'dır.
· Türkiye'nin bilinen ilk erkek hemşiresi Murat Bektaş'tır.
· Türkiye'nin ilk haber ajansı Anadolu Ajansı'dır.(1920)
· Türkiye'nin ilk ve tek sınır ötesi harekâtı Kıbrıs çıkarmasıdır.
· Türkiye'de kurulan ilk parti CHP'dir.
· Latin alfabesine resmi olarak ilk geçen Türk devleti Azerbaycan'dır.
· Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk başkanı M. Kemal'dir.
· Türkiye'de baskı tekniğini ilk kez İbrahim Müteferrika kurmuştur.
· İlk TSE belgesi Yıldırım Bayezid devrinde çıkarılmıştır.
· Türkiye Cumhuriyeti devletini ilk kabul eden devlet Ermenistan'dır.
· Osmanlı Devleti'nin ilk bankası Banka-i Der Saadet'tir.(İstanbul Bankası)
· Türkiye'de ilk uçak fabrikası Kayseri'de açıldı.
· Türkiye'de öldürülen ilk başbakan Nihat Erim'dir.
· Türkiye'de ilk İngilizce gazete İlnur Çevik tarafından çıkarılmıştır.
· Türkiye'nin ilk haber spikeri Zafer Cilasun'dur.
· Mallarda kalite arayan ilk millet Türkler'dir.
· Türkiye dışarıya ilk olarak G. Kore'ye asker göndermiştir.
· Türkiye'de taşkömürünü ilk defa Uzun Mehmet bulmuştur.
· Türkiye'de ilk milletvekili seçimleri I. Meşrutiyet'te yapıldı.
· Ege Bölgesi'nde en uzun kıyılara sahip ilimiz Muğla'dır.
· Karadeniz'in en yüksek dağı Kaçkar Dağı'dır.
· Taşkömürü ilk defa Zonguldak'ta çıkarılmıştır.
· Türkiye'de petrol arama çalışmaları ilk defa İskenderun'da yapılmıştır.
· Türkiye'nin ilk turistik yerleşim yeri Çeşme'dir.
· Ülkemizde ilk dokuma fabrikası Nazilli'de açılmıştır.
· Ülkemizde ilk şeker fabrikası Uşak'ta açılmıştır.
· Ülkemizde ilk demir-çelik fabrikası Karabük'te açılmıştır.
· Kayısı, fındık, çay üretiminde ülkemiz ilk sırada yer alır.
TÜRKİYE'NİN ENLERİ
· En fazla yağış alan ilimiz Rize'dir.
· En büyük adamız Gökçeada'dır. (Çanakkale)
· Türkiye'de feribot ile taşımacılık yapılan tek göl Van Gölü'dür.
· Kıbrıs Barış Harekâtı esnasında uçaklarımızın yanlışlıkla vurduğu gemimiz Kocatepe'dir.
· Türkiye'de en fazla milletvekili seçilen İsmet İnönü'dür. (14 defa)
· Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli azınlık hükümeti Anasol-D hükümetidir.
· Türkiye'nin en düşük gelir elde edilen ili Muş'tur.
· Yüzölçümü itibariyle en küçük komşumuz Ermenistan'dır.
· Türkiye'nin en yüksek minaresi Selimiye Camisinde bulunur.
· Kelaynak kuşları ülkemizde sadece Urfa'nın Birecik ilçesinde bulunur.
· En işlek kara sınırımız Bulgaristan sınırıdır. (Kapıkule, Dereköy ve Hamzabeyli sınır kapılarından bu ülkeye ve Avrupa'ya açılmamızı sağlamaktadır.)
· Türkiye'nin en eski şehri Hakkâri’dir.
· Konya Türkiye'nin en uzun karayolu ağına sahiptir.
· Türkiye'nin en kalabalık mezarlığı İstanbul Karacaahmet Mezarlığı'dır.
· Dünyada en fazla konuşulan diller sırasıyla şöyledir: Çince, Hintçe, İngilizce, İspanyolca ve Türkçe'dir.
· Türkiye'nin en zengin boksit yatakları Seydişehir'de bulunur.
· Türkiye'de heyelan en çok kış mevsiminde görülür.
· Türkiye'nin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.
· Kümes hayvancılığı en çok Marmara Bölgesi'nde farklıdır.
· Türkiye'nin en doğu ucunda Iğdır ili bulunur.
· Türkiye'nin çay yetiştirilen tek yöresi D.Karadeniz'dir.
· Türkiye'de rüzgârın en etkili olduğu yer İç Anadolu'dur.
· Türkiye'nin en az göç veren bölgesi Marmara Bölgesidir.
· Türkiye'nin en az ormana sahip bölgesi G. Anadolu Bölgesi'dir.
· İç Anadolu Bölgesi'nin en yüksek yeri Erciyes Dağı'dır.
· Ulaşım yapılabilinen tek akarsuyumuz Bartın Çayı'dır.
· Dünya bor rezervlerin 72'si ülkemizde yer alır.
· Ülkemizde ipek böcekçiliği en fazla Marmara Bölgesi'nde yapılır.
· Türkiye'nin en fazla kara sınırı Suriye ile (877),en az kara sınırı ise Nahçıvan iledir (10)
· Ege kıyıları en uzun kıyımızdır.
· Ülkemizin en büyük gölü Van Gölü'dür.
· Ülkemizde 15 adet büyükşehir, 38.000'de köy mevcuttur.
· Türkiye'nin en uzun akarsuyu, Kızılırmak’tır.
· Zonguldak kömür yatakları birinci zamanda oluşmuştur.
· Çanakkale ve İstanbul boğazları dördüncü zamanda oluşmuştur.
· Kıyılarımıza en yakın ada Midilli Adası'dır.
· Türkiye dışında Türk bayrağının dalgalandığı tek kale Caber Kalesi'dir.
