Okula başlarken
Okul Öncesi Check-Up
Uzmanlar, çocukların okula başlamadan önce sağlık kontrolünden geçirilmesinin birçok hastalığın erken teşhisi açısından gerekli olduğunu belirtiyorlar.
Okullar başlamadan hem sağlık hem de okul başarısı açısından çocukların göz muayenelerinin, diş kontrollerinin yapılması, işitme açısından bir problem olup olmadığının saptanması ve büyümelerinin değerlendirilmesi büyük önem taşıyor. Görme bozuklukları 5 yaşında çocuklarda 1-2 iken, ilköğretim çağında %10-15’e, lise çağında %20-25’e yükseliyor. Her 1000 doğumda işitme kaybı olan bebek dünyaya geliyor. Düzenli olarak çocukların takip edilmesi koruyucu hekimlik hizmeti içine giriyor. Korunulabilir hastalıkların erken tanısı için Acıbadem Sağlık Grubu’nda okul öncesi çocuklar için hazırlanan özel bir check-up programı uygulanıyor.
Acıbadem Hastanesi çocuk hastalıkları uzmanı Dr. Gamze Şarbat, okul öncesi check-up’ın ayrıntılı fizik muayene, tansiyon ölçümü, büyüme gelişmenin değerlendirilmesiyle başladığını belirtiyor. Çocuğun nörolojik, psikolojik, zeka yönünden gelişiminin izlenmesinin yanısıra aşılarının tamamlanması da gerekiyor. Dr. Gamze Şarbat, şu bilgiyi veriyor:
“4-6 yaş arasında yapılması gereken ‘Difteri-Boğmaca-Tetanoz-Çocuk Felci- Kızamık- Kızamıkçık-Kabakulak’ aşılarının tamamlanmış olup olmadığı kontrol edilmelidir. Son yıl içinde yapılmadıysa tam kan sayımı, tam idrar tahlili, PPD-tüberkülin testi, serum lipid düzeyi, riskli bölgelerde ise serum kurşun düzeyi de bakılmalıdır.”
Görme ve İşitme Kontrolleri
Yenidoğan döneminden itibaren gözlerin düzenli olarak kontrol edilmesiyle belirgin ya da gizli göz hastalıkları saptanabiliyor. Özellikle okula başlamadan önce veya okulda yapılan taramalarda görme tembelliği, şaşılık, yüksek derecede kırma kusurları önceden belirlenebiliyor. Dr. Gamze Şarbat, işitme fonksiyonunun çocuğun gelişimi üzerinde çok etkili olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor:
“Yenidoğan döneminden itibaren tarama testleri ile işitme sorunlarına erken tanı konulması hedefleniyor. Ancak çocuktaki işitme kaybının çoğu, okul çağından önce gelişiyor ve hem konuşma, hem dil gelişiminde gecikmeye neden oluyor. Bu nedenle okula başlamadan önce (4-5 yaşlarında) ve okul çağında işitme fonksiyonunun değerlendirilmesi önem kazanıyor. Gerek görme gerekse işitme fonksiyonlarındaki sorunlar çocuğun okuldaki başarısını, arkadaşları ile uyumunu olumsuz yönde etkileyerek, arkadaşları tarafından eleştirilmesine ve psikolojik yönden de etkilenmesine neden olabiliyor.”
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite
Okul öncesi check-up’ta çocukların psikolojik olarak da değerlendirilmesi gerekiyor. Her 100 okul çocuğundan 8’inde görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite problemi hakkında aileleri dikkatli olmaya çağıran Acıbadem Sağlık Grubu çocuk psikiyatrisi uzmanı Dr. Cantüre Mentürk şöyle konuşuyor:
“Dikkat eksikliği ve hiperaktivite çocukların hem öğrenim hayatlarını hem sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkiliyor, aile içinde de gerginlik ve çatışmalara yol açıyor. Dikkat eksikliği olan çocuklar genelde, akademik yönden kapasitelerini sonuna kadar kullanamıyorlar, akademik başarıları düşük olabiliyor. Aile içinde ebeveynlerinin beklentilerini yerine getirmekte zorlanıyorlar. Bütün bunlar, çocuğun özgüveninin gelişmesini olumsuz yönde etkiliyor.”
Okul çağındaki çocuklarda beslenme
Okul çağındaki çocuklar, büyüme ve gelişme döneminde olduklarından, günlük ortalama almaları gereken kalori miktarı ve alacakları besinlerin dengeli olmasına özen gösterilmesi gerekiyor.
Acıbadem Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Şengül Sangu, “Bu yaş grubu çocuklarda en fazla gözlenen problemlerin başında öğün atlamaları geliyor. Çocuklar, düzenli kahvaltı yapamıyorlar. Bir yandan da abur-cubur olarak tarif edilen besin değeri ve posa oranı oldukça düşük fakat kalori değeri yüksek besinler tüketiyorlar” diye konuşuyor. Kahvaltının bu yaş grubu için günün en önemli öğünü olduğunu hatırlatan Diyetisyen Şengül Sangu şöyle konuşuyor:
“Kahvaltı, bu yaş grubu için günün en önemli öğünüdür. Çocukların vücudu için gerekli besin ögelerinin günün ilk saatlerinde dengeli bir şekilde alınmasında, kan şekeri düzeylerinin dengelenmesinde, dikkatin derse yoğunlaşmasında, güne daha dinamik başlamalarının sağlanmasında etkilidir. Aksi halde, yani kahvaltı yapılmadan okula gidildiğinde, çeşitli sıkıntılar ve derse adapte olamama problemi ile karşılaşılıyor. Bu yüzden aile tarafından hazırlanmış yeterli ve dengeli bir beslenme programı çocuğa uygulanmalı. Hızla çıkılması gereken dönemde evde süt ve meyve tercih edilip, beslenme saatinde, ekmek içerisine peynir, domates, salatalık ve marul gibi besinlerin konduğu bir sandviç verilebilir.”
Okulda verilen yiyeceklerin de sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılmasına yönelik olarak seçilmesini öneren Şengül Saygu, okul kantinlerinde hijyenik şartlarda bulundurulan taze meyva ve dengeli hazırlanan sossuz sandviçlerin çocuklara verilebileceği belirtiliyor.
Çocuklara verilebilecek kahvaltı alternatifi
Beslenme ve diyet uzmanı Şengül Sangu, sabah kahvaltısında yenilebilecek gıdalarla ilgili şu önerilerde bulunuyor:
· Süt veya taze sıkılmış meyva suyu,
· 1 haşlanmış yumurta
· Beyaz Peynir
· Zeytin veya 10 yaşına kadar tereyağı
· Pekmez veya bal
· Ekmek
· Domates, salatalık, marul v.b
Uzmanlar, çocukların okula başlamadan önce sağlık kontrolünden geçirilmesinin birçok hastalığın erken teşhisi açısından gerekli olduğunu belirtiyorlar.
Okullar başlamadan hem sağlık hem de okul başarısı açısından çocukların göz muayenelerinin, diş kontrollerinin yapılması, işitme açısından bir problem olup olmadığının saptanması ve büyümelerinin değerlendirilmesi büyük önem taşıyor. Görme bozuklukları 5 yaşında çocuklarda 1-2 iken, ilköğretim çağında %10-15’e, lise çağında %20-25’e yükseliyor. Her 1000 doğumda işitme kaybı olan bebek dünyaya geliyor. Düzenli olarak çocukların takip edilmesi koruyucu hekimlik hizmeti içine giriyor. Korunulabilir hastalıkların erken tanısı için Acıbadem Sağlık Grubu’nda okul öncesi çocuklar için hazırlanan özel bir check-up programı uygulanıyor.
Acıbadem Hastanesi çocuk hastalıkları uzmanı Dr. Gamze Şarbat, okul öncesi check-up’ın ayrıntılı fizik muayene, tansiyon ölçümü, büyüme gelişmenin değerlendirilmesiyle başladığını belirtiyor. Çocuğun nörolojik, psikolojik, zeka yönünden gelişiminin izlenmesinin yanısıra aşılarının tamamlanması da gerekiyor. Dr. Gamze Şarbat, şu bilgiyi veriyor:
“4-6 yaş arasında yapılması gereken ‘Difteri-Boğmaca-Tetanoz-Çocuk Felci- Kızamık- Kızamıkçık-Kabakulak’ aşılarının tamamlanmış olup olmadığı kontrol edilmelidir. Son yıl içinde yapılmadıysa tam kan sayımı, tam idrar tahlili, PPD-tüberkülin testi, serum lipid düzeyi, riskli bölgelerde ise serum kurşun düzeyi de bakılmalıdır.”
Görme ve İşitme Kontrolleri
Yenidoğan döneminden itibaren gözlerin düzenli olarak kontrol edilmesiyle belirgin ya da gizli göz hastalıkları saptanabiliyor. Özellikle okula başlamadan önce veya okulda yapılan taramalarda görme tembelliği, şaşılık, yüksek derecede kırma kusurları önceden belirlenebiliyor. Dr. Gamze Şarbat, işitme fonksiyonunun çocuğun gelişimi üzerinde çok etkili olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor:
“Yenidoğan döneminden itibaren tarama testleri ile işitme sorunlarına erken tanı konulması hedefleniyor. Ancak çocuktaki işitme kaybının çoğu, okul çağından önce gelişiyor ve hem konuşma, hem dil gelişiminde gecikmeye neden oluyor. Bu nedenle okula başlamadan önce (4-5 yaşlarında) ve okul çağında işitme fonksiyonunun değerlendirilmesi önem kazanıyor. Gerek görme gerekse işitme fonksiyonlarındaki sorunlar çocuğun okuldaki başarısını, arkadaşları ile uyumunu olumsuz yönde etkileyerek, arkadaşları tarafından eleştirilmesine ve psikolojik yönden de etkilenmesine neden olabiliyor.”
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite
Okul öncesi check-up’ta çocukların psikolojik olarak da değerlendirilmesi gerekiyor. Her 100 okul çocuğundan 8’inde görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite problemi hakkında aileleri dikkatli olmaya çağıran Acıbadem Sağlık Grubu çocuk psikiyatrisi uzmanı Dr. Cantüre Mentürk şöyle konuşuyor:
“Dikkat eksikliği ve hiperaktivite çocukların hem öğrenim hayatlarını hem sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkiliyor, aile içinde de gerginlik ve çatışmalara yol açıyor. Dikkat eksikliği olan çocuklar genelde, akademik yönden kapasitelerini sonuna kadar kullanamıyorlar, akademik başarıları düşük olabiliyor. Aile içinde ebeveynlerinin beklentilerini yerine getirmekte zorlanıyorlar. Bütün bunlar, çocuğun özgüveninin gelişmesini olumsuz yönde etkiliyor.”
Okul çağındaki çocuklarda beslenme
Okul çağındaki çocuklar, büyüme ve gelişme döneminde olduklarından, günlük ortalama almaları gereken kalori miktarı ve alacakları besinlerin dengeli olmasına özen gösterilmesi gerekiyor.
Acıbadem Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Şengül Sangu, “Bu yaş grubu çocuklarda en fazla gözlenen problemlerin başında öğün atlamaları geliyor. Çocuklar, düzenli kahvaltı yapamıyorlar. Bir yandan da abur-cubur olarak tarif edilen besin değeri ve posa oranı oldukça düşük fakat kalori değeri yüksek besinler tüketiyorlar” diye konuşuyor. Kahvaltının bu yaş grubu için günün en önemli öğünü olduğunu hatırlatan Diyetisyen Şengül Sangu şöyle konuşuyor:
“Kahvaltı, bu yaş grubu için günün en önemli öğünüdür. Çocukların vücudu için gerekli besin ögelerinin günün ilk saatlerinde dengeli bir şekilde alınmasında, kan şekeri düzeylerinin dengelenmesinde, dikkatin derse yoğunlaşmasında, güne daha dinamik başlamalarının sağlanmasında etkilidir. Aksi halde, yani kahvaltı yapılmadan okula gidildiğinde, çeşitli sıkıntılar ve derse adapte olamama problemi ile karşılaşılıyor. Bu yüzden aile tarafından hazırlanmış yeterli ve dengeli bir beslenme programı çocuğa uygulanmalı. Hızla çıkılması gereken dönemde evde süt ve meyve tercih edilip, beslenme saatinde, ekmek içerisine peynir, domates, salatalık ve marul gibi besinlerin konduğu bir sandviç verilebilir.”
Okulda verilen yiyeceklerin de sağlıklı beslenme alışkanlığının kazandırılmasına yönelik olarak seçilmesini öneren Şengül Saygu, okul kantinlerinde hijyenik şartlarda bulundurulan taze meyva ve dengeli hazırlanan sossuz sandviçlerin çocuklara verilebileceği belirtiliyor.
Çocuklara verilebilecek kahvaltı alternatifi
Beslenme ve diyet uzmanı Şengül Sangu, sabah kahvaltısında yenilebilecek gıdalarla ilgili şu önerilerde bulunuyor:
· Süt veya taze sıkılmış meyva suyu,
· 1 haşlanmış yumurta
· Beyaz Peynir
· Zeytin veya 10 yaşına kadar tereyağı
· Pekmez veya bal
· Ekmek
· Domates, salatalık, marul v.b
